همه چیز درباره راه‌های افزایش خلاقیت

همه‌ی انسان‌ها خلاق هستند و این خلاقیت در هر فرد با توجه به استعداد و مهارت‌هایش، می‌تواند متفاوت و خاص باشد. به زبان ساده‌تر خلاقیت راهی برای تبدیل ایده‌ها و تخیلات به واقعیت است.

تلاش برای به انجام رساندن کارها به صورت متفاوت و استفاده از خلاقیت، باعث می‌شود در زمینه مورد نظر عملکرد بهتری داشته باشید. تحقیقات نشان می‌دهد کارمندانی که در کارهای خود از خلاقیت‌شان استفاده می‌کنند مشارکت و عملکرد بهتری در انجام امور دارند.

نکته این‌جاست که تمام انسان‌ها با توجه به تفاوت‌های فردی‌شان دارای نوآوری و خلاقیت هستند، پس نباید خلاق بودن را فقط مختص افراد باهوش و بااستعداد دانست.

در این مقاله سعی می‌کنیم راه‌های افزایش خلاقیت را بررسی کنیم و به سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم.

خلاقیت چیست؟

مفهوم خلاقیت در طول زمان تغییرات زیادی کرده و تعریف‌های زیادی در نظر گرفته‌ شده است. شاید بتوان این طور گفت که، خلاقیت یک نوع مهارت است که می‌توان آن را کسب کرد و روز به روز آن را پرورش داد.

خلاقیت به هوش، جنسیت، سن و سال و میزان تحصیلات بستگی ندارد، اما خبر خوب این‌ است که با پرورش برخی از توانایی‌ها و ویژگی‌های فردی می‌توانید خلاقیت خود را تقویت کنید و در زمینه مورد نظر از آن استفاده کنید.

شاید به این فکر کنید که من دانشمند یا پژوهشگر نیستم که چیز جدیدی اختراع یا کشف کنم پس نیازی به خلاقیت ندارم، اما در واقعیت، هنگامی‌که شما برای حل مشکلات زندگی خود از روش‌های جدید استفاده می‌کنید هم خلاقیت به خرج داده‌اید.

جدا از تمامی این توضیحات، خلاقیت را می‌توان این‌گونه معنی کرد: ایده‌پردازی با هدف حل مشکلات با صحیح‌ترین راه‌حل و روش.

۶ ویژگی‌ افراد خلاق را بشناسیم

افرادی که توانسته‌اند خود را بهتر بشناسند و خلاقیت‌های خود را پرورش دهند و از آن استفاده کنند، اخلاق و ویژگی‌های خاصی دارند. اغلب این افراد دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• این افراد می‌خواهند هر چیزی را تغییر دهند و به تجربیات جدید برسند. آن‌ها از هر چیزی که زندگی را برایشان یکنواخت و تکراری کند، دوری می‌کنند. زیرا باور دارند خیال‌پردازی به‌هیچ‌عنوان وقت تلف کردن نیست، بلکه بهترین روش برای کشف ایده‌های جدید است.

• افراد خلاق می‌دانند در چه ساعتی از روز ذهن‌شان عملکرد بهتری دارد و برنامه‌ی خود را مطابق با همان تنظیم می‌کنند. اکثر آن‌ها کارهای مهم خود را صبح خیلی زود یا آخر شب که ساعات طلایی نام دارند انجام می‌دهند.

• ریسک‌پذیری بخشی از وجود افراد خلاق است، آن‌ها با ریسک کردن در زمینه‌های مختلف به رشد خلاقیت خود کمک می‌کنند.

• افراد خلاق به‌طور ذاتی انگیزه دارند، طبق تحقیقات افراد خلاق از انجام کارهای چالش‌برانگیز انرژی می‌گیرند که از نشانه‌های انگیزش ذاتی است.

• این افراد از محدوده‌ی ذهنی خود بیرون می‌روند و برای به دست آوردن ایده و راه‌حل‌های جدید چارچوب‌های ذهنی خود را می‌شکنند.

• آن‌ها فرصت‌هایی که دیگران قادر به درک آن نیستند را می‌بینند، این همان وجه تمایز میان افراد خلاق و دیگران است.

شاید احساس کنید که خلاقیت در شما وجود ندارد، در این مواقع شما نیاز دارید تا با به کار گرفتن راهکارهای مختلف انگیزه‌ی خود را افزایش دهید. به این نکته توجه کنید که روش‌های مختلفی برای بالا بردن خلاقیت و تبدیل یک فرد عادی به یک انسان خلاق وجود دارد. در ادامه همراه ما باشید تا عادات افراد خلاق را بررسی کنیم.

چگونه خلاقیت خود را تقویت کنیم؟

در این مطلب با عادات خاص تعدادی از افراد خلاق آشنا می‌شویم:

لئوناردو داوینچی ( Leonardo da Vinci )

داوینچی همیشه دفترچه کوچکی همراه خود داشت که همه چیز را در آن یادداشت می‌کرد، یادداشت‌های او حاوی لطیفه، اتفاقات روز، اطلاعات مالی، ت‍ئوری‌های آناتومی، پرواز و گیاه‌شناسی بود.
او تمام افکار خود را روی کاغذ می‌آورد تا ذهن خود را برای پرورش ایده‌های جدید باز نگه‌ دارد.

 پابلو پیکاسو ( Pablo Picasso )

پابلو، هنرمند مشهور اکثر ایده‌های خود را از مردم الهام گرفته است. او برای ایده‌پردازی محیط بیرون از استودیو را انتخاب کرده بود و بیشتر وقت خود را در مکان‌های عمومی محله مونتمارته پاریس، از جمله کافه‌ها و گالری‌ها می‌گذراند و از اتفاقات و افراد این مکان‌ها ایده می‌گرفت.

سالوادور دالی ( Salvador Dali )

سالوادور دالی، نقاش سورئالیست، عادت جالبی برای افزایش تمرکز داشت. او یک دسته کلید را در دست خود نگه می‌داشت و زمانی که نیاز به استراحت کوتاهی داشت به مدت 15 ثانیه چشمان خود را می‌بست، زمانی که دالی به خواب می‌رفت، دسته کلید از دستش می‌افتاد و او را بیدار می‌کرد.
او اعتقاد داشت که این کار خلاقیت او را به مقدار زیادی افزایش می‌داد.

ایگور استراوینسکی ( Igor Stravinsky )

جالب این‌جاست که این موزیسین روسی، زمانی که نیاز به ایده‌های جدید و خلاق داشته، به صورت وارونه روی سر خود می‌ایستاد تا ذهنش خالی شود.

اونوره دو بالزاک ( Honore de Balzak )

اونوره دو بالزاک، نویسنده فرانسوی، روزانه حدود 50 فنجان قهوه می‌خورد. مارسل پروست، سر فرانسیس باکون و ژان پائول استر نیز مانند او به کافئین اعتیاد داشتند.

۹ روش موثر برای افزایش خلاقیت

تا اینجا با روش‌های افراد خلاق و معروف در جهان آشنا شدیم. حال روش‌های دیگری که به افزایش خلاقیت کمک می‌کنند را بررسی می‌کنیم. با ما همراه بمانید.

کودک درون، نهال کوچکی که نیاز به مراقبت دارد

کودکان ذهنی خلاق و پر از ایده دارند، برای افزایش خلاقیت باید از آن‌ها الگو برداری کنید. کودک درون‌تان را بیدار کنید و به آن پر و بال بدهید. ذهن خود را محدود نکنید و اجازه بدهید به پرواز دربیاید و تا جایی که می‌تواند حرکت کند.

کودکان همه‌چیز را به چشم بازی و خلاقیت نگاه می‌کنند، شما هم سعی کنید نهال خلاقیت خود را آبیاری کنید تا سبز شود. از هرکاری که انجام می‌دهید نهایت لذت را ببرید.

خندیدن خلاقیت را در شما زنده می‌کند

خندیدن انرژی شما را بالا می‌برد و درهای خلاقیت را به روی شما باز می‌کند. افرادی که اهل شوخ طبعی هستند، معمولا خلاق‌تر عمل می‌کنند.

پیگیری محتوای شاد و خنده‌دار در شبکه‌های اجتماعی و… ذهن‌تان را در آرامش و فضایی شادتر قرار می‌دهد، این آرامش موجب رهایی ذهن و افزایش خلاقیت است.

استفاده از رنگ‌های آبی و سبز در اطراف خود

طبق تحقیقات روان‌شناسی، رنگ‌ها تاثیرات زیادی روی روحیه، احساسات، رفتار و خلاقیت افراد دارد. محققان اعلام کرده‌اند که رنگ آبی باعث افزایش خلاقیت فکری می‌شود و شما را تشویق می‌کند تا فراتر از چهارچوب فکر کنید. چون رنگ آبی با آسمان، طبیعت و آرامش در ارتباط است و حس امنیت و خلاقیت را درون شما افزایش می‌دهد.

رنگ سبز از بین تمامی رنگ‌ها راحت‌تر دیده می‌شود و به چشم ما خوش تر است، چون شبکیه برای دیدن این رنگ نیازی به تنظیم شبکیه ندارد. روان‌شناسان بر این عقیده‌اند که رنگ سبز حالتی از نگرش ذهنی مثبت را ایجاد می‌کند و تداعی سرسبزی و طبیعت است که در نهایت به تقویت خلاقیت کمک زیادی می‌کند.

گوش‌کردن به موسیقی‌های مختلف

طبق تحقیقات صدای پس زمینه، فعالیت مغز را بیشتر می‌کند و عملیات پردازش را در سطح بالاتری انجام می‌دهد و باعث خلاق‌تر شدن ذهن ما می‌شود.

پژوهشگران با آزمایش بر روی افراد مختلف فهمیدند که گوش دادن به موسیقی با خلاقیت و تمرکز ارتباط مستقیم دارد. جالب این‌جاست که راندمان کاری این افراد با گوش دادن به موسیقی کلاسیک بسیار بالا رفته است.

پس گوش دادن به موسیقی سطح انرژی ما را بالا برده و ایده‌های جدید جای خود را در ذهن ما باز می‌کنند.

مدیتیشن، راهی به سوی خلاقیت

یکی از موثرترین راه‌های افزایش خلاقیت، مدیتیشن ( Meditation ) است. بر اساس تحقیقات، حدود ۱۲ دقیقه مدیتیشن روزانه برای تقویت خلاقیت کافی است.

بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا از جمله گوگل مدیتیشن را به کارمندان خود توصیه می‌کنند، آن‌ها معتقدند نه ‌تنها تمرینات مدیتیشن باعث کاهش استرس‌های روزانه می‌شود، بلکه در موقعیت‌هایی که تقریبا هیچ‌ راه‌کاری به‌ذهنشان نمی‌رسد، باعث ایجاد خلاقیت و ایده‌های جدید است.

معاشرت با افراد خلاق

همکاری و برقراری ارتباط با افراد خلاق به افزایش خلاقیت شما کمک زیادی می‌کند، وقتی با چنین کسانی معاشرت می‌کنید عادت‌های جدیدی در شما شکل می‌گیرد. اما معاشرت با افرادی که شبیه به شما فکر می‌کنند، مانع از شکل‌گیری ایده‌های جدید و خلاقانه می‌شود.

پس برای ایجاد ذهنی خلاق‌تر و قوی‌تر با افراد جدید و خلاق ملاقات کنید و از نظرات آن‌ها استفاده کنید.

رویا پردازی، پلی به سوی خلاقیت بیشتر

شما با رویاپردازی مغز خود را به چالش می‌کشید، اتفاقات جدیدی را تجربه می‌کنید و ذهن خود را برای ایده‌پردازی آماده می‌کنید.

برای شروع روی اشیاء یا اشخاص مختلف تمرکز کنید و برای‌ آن‌ها داستان بسازید و از قوه تخیل خود کمک بگیرید. خیال پردازی از تمرین‌های بسیار خوبی برای افزایش خلاقیت به شمار می‌رود.

سفر رفتن را جزو اولویت‌های خود قرار دهید

شاید شما هم این جمله را شنیده باشید که سفر غذای روح است، اگر می‌خواهید ذهنی خلاق و پر از ایده داشته باشید، از طبیعت الهام بگیرید. هر چه قدر بیشتر ببینید، تجربه کنید و به سفر بروید، ذهن‌تان ایده‌های خلاقانه‌تری در اختیار شما قرار می‌دهد.

سعی کنید در فرهنگ مناطق و مکان‌های مختلف دقیق بشوید و سعی کنید با نگاه متفاوت‌شان آشنایی پیدا کنید. این دقت و توجه، خلاقیت را در شما شکوفا خواهد کرد.

پیاده روی کردن را تمرین کنید

بر اساس تحقیقاتی که درسال ۲۰۱۴ انجام شد، افراد حین راه رفتن نسبت به زمانی که نشسته‌اند، خلاق‌ترند.

محققان پیش از این بر این باور بودند که فعالیت بدنی منظم، می‌تواند نقش مهمی در افزایش و محافظت از توانایی‌های شناخی فرد داشته باشد، اما تحقیقات جدید نشان داد که حتی یک پیاده‌روی ساده می‌تواند به طور موقت باعث تقویت برخی از توانایی‌های ذهنی شود.

پس اگر پشت میزتان نشسته‌اید و منتظرید که یک ایده‌ی خوب به ذهنتان برسد، بلند شوید و کمی قدم بزنید یا به یک پیاده‌روی کوتاه بروید.

چه موانعی سر راه خلاقیت ما وجود دارند؟

در راه خلاقیت موانع بسیاری وجود دارد که با شناخت و مقابله با آن‌ها می‌توانید چراغ خلاقیت ذهن خود را روشن کنید. در ادامه به بررسی برخی از این موارد می‌پردازیم:

عادت‌ها، ذهن ما را یکنواخت می‌کنند

اگر شما در حل مسائل زندگی خود روشی را انتخاب کنید که در چهارچوب خاصی قرار دارد و همیشه طبق آن الگو مشکلات‌تان را حل نماید، به آن عادت کرده و بدون تفکر و خلاقیت به حل مسائل می‌پردازید.

ترس از عدم موفقیت، درهای ذهن شما را بسته نگه می‌دارد

با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از رفتار و فعالیت‌ انسان‌ها، اگر در زمینه خاصی موفق شوند، مورد تشویق قرار می‌گیرند و در غیر این صورت با تنبیه روبه‌رو می‌شوند.

پس ما معمولا به دنبال کارهایی می‌رویم که موفقیت به همراه داشته باشد، چون از ریسک کردن می‌ترسیم. این مورد مانع بزرگی برای افزایش خلاقیت و ایده‌پردازی است.

عدم اعتمادبه‌نفس، مانعی بزرگ بر سر راه خلاقیت است

در برخی مواقع افرادی هستند که از توانایی و استعداد بالایی برخوردارند ولی اعتمادبه‌نفس کافی برای بیان ایده‌ها و نظرات خود را ندارند و فکر می‌کنند نظر آن‌ها اشتباه است، این نگرش باعث می‌شود آن‌ها خود را باور نداشته باشند و به موفقیت نرسند.

معرفی سه کتاب برای افزایش خلاقیت

کتاب‌های زیادی درباره خلاقیت وجود دارد که در ادامه به معرفی سه تا از معروف‌ترین کتاب‌های بازار می‌پردازیم:

دوپامین به قلم دانیل زد لیبرمن و مایکل ای لانگ

مولکول دوپامین، ماده‌ای متشکل از هیدروژن، اکسیژن، کربن و نیتروژن، بخش مهمی از عملکرد مغز ما را کنترل می‌کند. این پیام‌رسان عصبی به روش‌های متنوعی ذهن را مجبور می‌کند تا تنها به لذت بردن اکتفا نکند، بلکه مشتاقانه به دنبال فرصت‌ها و احتمالاتی برود که تخیل‌مان می‌پرورد. زمانی‌ که به این امکانات به شکل دسترسی‌پذیر بیندیشیم، بالاترین سطح هیجان را تجربه می‌کنیم و کارایی ما افزایش پیدا خواهد کرد.

خلاقیت و حل مس‍ئ‍له اثر برایان تریسی

خلاقیت مهارتی است که همه ما می‌توانیم با تجربه کردن، آن را یاد بگیریم. برایان تریسی در فصل‌های مختلف کتاب ابتدا ما را با منابع اصلی خلاقیت و عوامل مؤثر بر افزایش آن آشنا می‌کند، سپس راه‌کارهایی ارائه می‌دهد که با به کارگیری آن‌ها می‌توانیم به پرورش خلاقیت بپردازیم.

ماهیت و کارکردهای تفکر نقادانه و خلاقانه نوشته ریچارد پل

عموما افراد خلاق را انسان‌هایی با هوش هیجانی بالا می‌شناسیم و کسانی را که تفکر منتقد دارند به صورت افرادی منفی‌نگر و عیب‌جو می‌بینیم اما در حقیقت هر دو این ویژگی‌ها می‌توانند در کنار یکدیگر به صورت مکمل قرار بگیرند و پرورش یابند.

تست خلاقیت جورج لند

دکتر جورج لند پژوهشگر حوزه خلاقیت، تصمیم گرفت در سال ۱۹۶۸ آزمونی را از تعداد زیادی کودک سه تا پنج سال بگیرد. این آزمون همان آزمون خلاقیت برای ورود مهندسان به آژانس هوایی ناسا بود. او همان آزمون را از تعدادی از کودکان ۱۰ ساله و پس از آن از نوجوانان ۱۵ ساله گرفت.

نتایج این گونه بود:

• نتیجه آزمون روی کودکان سه تا پنج سال: ۹۸درصد
• کودکان ۱۰ ساله: ۳۰ درصد
• نوجوانان ۱۵ ساله: ۱۲ درصد
• و ۲۸۰ هزار مهندسی که خواهان ورود به ناسا بودند: ۲ درصد
  جورج لند پس از این آزمون دریافت که انسان ها رفتارهای غیر خلاقانه را در طول زندگی می آموزند، یعنی انسان ها هرچه قدر بزرگتر می‌شوند، مسائلی در زندگیشان پیش می‌آید که سبب میشود خلاقیت‌شان کاهش یابد.

سخن پایانی

زندگی ماشینی در دنیای امروز باعث شده است که خلاقیت در افراد کاهش یابد. باید قبول کنیم که برای همه‌ی ما لحظاتی وجود دارد که سرچشمه‌ی خلاقیت‌مان خشک‌تر از کویر می‌شود و با ناامیدی خود را سرزنش می‌کنیم، اولین گام این است که منفی بافی را کنار بگذاریم و برای یادگیری راه‌های افزایش خلاقیت تلاش کنیم.
ما در این مقاله سعی کردیم به تمامی سوالات شما در زمینه خلاقیت پاسخ داده و به شما برای رسیدن به هدف خود کمک کنیم، امیدواریم از این مقاله لذت برده باشید.